İş Kazaları 5510 ile 6331 Sayılı Kanunlarda Neden Farklı Düzenlenmiştir ?

Gerek iş kazası sayılan hal ve durumlar, gerekse iş kazasının bildirimi konusunda, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yer alan düzenlemeler arasında bazı önemli farklılıklar bulunmaktadır.

Özellikle iş kazası sayılan hal ve durumlar konusunda her iki kanunda da yer alan farklı düzenlemeler, 5510 sayılı Kanundan yıllar sonra çıkarılmış olan 6331 sayılı Kanunun iş kazasıyla ilgili hükümler içeren maddesi düzenlenirken, 5510 sayılı Kanunda iş kazasıyla ilgili hükümlere bakılmamış olmasından veya 5510 sayılı Kanun hükümlerinin gözden kaçırılmasından kaynaklanmamıştır.

Tam tersi, 6331 sayılı Kanunda iş kazasıyla ilgili farklı düzenlemelere bilinçli olarak yer verilmiştir. Bu farklı düzenlemenin sebebi 6331 sayılı Kanunun iş kazasıyla ilgili düzenlemelerini içeren maddesinin gerekçesinde aşağıdaki şekilde açıklanmıştır;

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yapılan sosyal güvenlik hakları ve tazminatına dayalı iş kazası tanımı aslında meydana gelen kazaların hangi şartlarda meydana geldiğinde iş kazası sayılacağını belirlemeye yöneliktir. Oysa uluslararası kuruluşlarca yapılan tanımlara bakıldığında iş kazası;

– Avrupa Birliği İstatistik Ofisince; “iş sırasında fiziksel ve ruhsal zarara yol açan ani bir olay,

– Uluslararası Çalışma Örgütünce; işte ya da işin yürütümü esnasında meydana gelen, ölüm, yaralanma ya da hastalıkla sonuçlanabilecek kazalar,

– Dünya Sağlık Örgütünce; “önceden planlanmamış, çoğu zaman yaralanmalara, makine ve teçhizatın zarara uğramasına veya üretimin bir süre durmasına yol açan olay, şeklinde tanımlanmış olup, böylece daha üst genel bir tanımlama yoluna gidildiği görülmektedir.

Tasarıda da iş kazası tanımı benzer bir şekilde işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen ölüm veya yaralanma ile sonuçlanan olayların iş kazası olduğu şeklinde ve 5510 sayılı Kanundaki tanımı da kapsayacak daha üst genel bir tanım olarak yapılmıştır. Böylece söz konusu Kanunda yer alan iş kazası tanımı veya sigortalıya iş kazası sonucu hangi hallerde hangi hakların sağlanacağını belirleyen şartların kısıtlanmamasına imkan verilmiş ve mevcut uygulamalarda duraksamaya yer verilmemesi sağlanmıştır. Ayrıca “işin yürütümü nedeniyle” ifadesi iş kazası tanımına eklenerek 5510 sayılı Kanunda sayılan iş kazası şartlarından görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi gibi durumlarında tanım kapsamında değerlendirilmesine imkan sağlanmıştır. Bunun yanında meslek hastalığında da aynı usul benimsenerek mesleki risklere yakalanması esas alınarak genel bir tanımı yapılmıştır.